Хворыя, якiя маглi хадзiць, па адной далiкатна пакiдалi палату: яны шмат што ўжо ведалi. Толькi новая старая, адчуўшы, што гэта "важны доктар", папрасiла: - Доктар, паглядзiце i мяне. Ды засталася дзяўчына з прыроджаным парокам сэрца, якую Яраш таксама меўся аперыраваць, хоць згоды яе яшчэ не пыталi, але яна, вiдаць, адчувала цi чула размовы i кожны раз глядзела на яго з панiчным страхам. З"явiлася дзяжурная лекар, ужо заспаная. - Я вам не патрэбна, Антон Кузьмiч? - Не. Толькi не спiце, калi ласка, так рана. Няёмка, ведаеце... Дзесяць гадзiн. Маладая лекарка "правалiлася" скрозь падлогу. - Дык як самаадчуванне, Соф"я Сцяпанаўна? - ужо зусiм не як лекар, хоць i лiчыў у гэты момант пульс, а як добры сябра спытаў Яраш, iнтымна, даверлiва. Гэтая даверлiвасць перадалася i ёй. - З мая сорак трэцяга я нiколi не адчувала сябе лепш, - сказала яна амаль шэптам, але так, што ў Яраша здавiла горла. Васемнаццаць год фiзiчных i душэўных пакут! У парыве пяшчоты i спачування ён лёгка сцiснуў яе руку, сухую i гарачую. Ад маленькай ласкi такой вочы яе сталi вiльготныя. Ён глядзеў у iх бяздонне праз малюсенькiя шарыкi плафонаў. Яму не хацелася, каб яна заплакала, i ён падбадзёрыў яе добрай усмешкай i словамi, якiя гаварыў многiм хворым, але з той рознiцай, што ёй ён зноў сказаў "ты" - як блiзкаму чалавеку: - Ты будзеш адчуваць сябе зусiм добра. Як усе здаровыя людзi. Можаш паверыць мне. - Я сто разоў памiрала... I, бачыце, не памерла... Бо хачу жыць. Я веру вам. Яна так вымавiла "хачу жыць" - з працягам, з нацiскам, што Яраш скалануўся. Дзiўна, але менавiта ў гэтых словах ён нарэшце адчуў характар той Зосi. Сапраўды, дзiўна. Тая Зося нiколi не сказала б такiх слоў. Тая сказала: "Калi яны ўсё-такi ўварвуцца сюды, вы будзеце страляць?" "Буду". "У шафе ў Грота стаiць аўтамат". I хоць бы задрыжаў голас. Нiбы паведамiла, што ў шафе стаiць варэнне. Незразумела, чаму ў памяцi Яраша блiснуў гэты эпiзод i гэтыя словы. I невядома, па якiх лагiчных законах ён звязаў iх з тым, што яна сказала цяпер, праз васемнаццаць год пакутлiвага iснавання на мяжы жыцця i смерцi. Яна спытала: - Вы таксама дзяжурыце? - Не. Я працаваў. - Аперацыя? - Не. Я рамантаваў адзiн прыбор. - Сам? - З электраманцёрамi. - Вы ўсё ўмееце! - I, о дзiва, захапленне ў яе вачах ён убачыў таксама ўжо другое, амаль такое ж, што i тады, калi яна даведалася, хто ён. - Усё ўмець у наш час немагчыма. - А я нiчога не ўмею, - уздыхнула яна. - Вам здаецца так. Пражыць такое жыццё... - Хiба я жыла! - Прафесiю можна набыць. - У трыццаць шэсць год? - Хiба гэта многа? - Я ўмею трохi шыць. Там я шыла. Але не люблю. Гэта цяжка i нецiкава. Каб вы ведалi, якая пакутлiвая работа - прыёмшчыца кравецкай арцелi. Людзi жорсткiя i грубыя. - Людзей кепска абслугоўваюць. Я не думаю, што ў вашым атэлье добра шылi. - Дрэнна. Але падымаць крык з-за няправiльна прышытага гузiка. - Гузiк можа сапсаваць чалавеку настрой. Яна крыва ўсмiхнулася. - Тады, - ён зразумеў сам - у падполлi, - вам мог сапсаваць настрой гузiк? - Кожны час мае свае законы i нормы. - Людзi пачынаюць патрабаваць замнога ўвагi... - Па-мойму, гэта натуральна. Бяда ў iншым, што яе мала яшчэ ў нас, узаемнай увагi. У грамадстве, дзе чалавек чалавеку брат... - Брат? - Зося, як бы спалохаўшыся, сцерла хусцiнкай з вуснаў скептычную ўсмешку i сказала мякка, ласкава: - У вас добрае сэрца, Антон Кузьмiч, пэўна, каб такiм чынам скончыць гэтую маленькую фiласофскую спрэчку. Яраш разумеў яе. Занадта многа людзi прынеслi ёй гора i пакут. Яе шчасце, што яна зусiм не страцiла веры ў жыццё i ў людзей, верыць яшчэ, што побач са злоснымi ёсць людзi добрыя.