Сэрца на далонi, частка 4
- Вы ведаеце Яраша? - спытаў у яго Сербаноўскi. - Не, не, - хутка, не падумаўшы, адказаў здраднiк. - Такога прозвiшча не чуў. - Кузьма Клешч. Пажарнiк. Ведалi такога? Дымар на хвiлiну задумаўся, непрыгожа, па-старэчы, звесiўшы скiвiцу, ад чаго рот ператварыўся ў нейкую бясформенную шчылiну. Потым як быў узрадаваўся: - Ах, Клешч? Пажарнiк? Помню, помню. Прызнаюся, меў заданне прасачыць за iм. Меў, меў... Але. Грамадзянiн начальнiк! Прашу запiсаць гэта. Не выдаў. Не. Не выдаў, хоць раскусiў, што гэта за птушка. Аро-ол! - на высокай ноце, як бы з захапленнем выгукнуў стары шакал i раптам хiхiкнуў: - Гэта ж ён Лучынскага... фота яго пасля размножвалi. А я не выдаў. Добры чалавек. Спадабаўся мне. Значыцца, жыве Кузьма Клешч? Хе-хе, Клешч. Вось вам яшчэ факт. Запiшыце. Не выдаў я добрых людзей! - Гэта запiшам, - сказаў Сербаноўскi, сапраўды старанна занатоўваючы ўсю размову, яго проста-такi прафесiйна ўзрадавала, што Яраш ведае здраднiка i на працэсе будзе такi аўтарытэтны сведка. - Ад каго вы, Дымар, атрымалi заданне шпiёнiць за Кляшчом? - Усё ад таго ж Швагерава. - А Лотке вы ведалi? - спытаў Шыковiч. - Лотке? Немец? Першы раз чую. - У той час, калi вы шпiёнiлi за Ярашам, Лотке быў механiкам у пажарнай. - Я пажараў не тушыў, - нахабна i нечакана дзёрзка адказаў здраднiк. - Вы iх распальвалi, - кiнуў Сербаноўскi, запiсаўшы i гэты дыялог. Нечаканыя адкрыццi далi новы матэрыял, новых сведкаў. У Шыковiча цудоўная памяць. У падполле ён улез грунтоўна. Але ён, Сербаноўскi, ведае, што больш за ўсё зараз цiкавiць пiсьменнiка. Дзеля гэтага i паклiкаў яго сюды. Узяўшы з папкi пажоўклы аркуш з вучнёўскага сшытка, Сербаноўскi паказаў яго арыштаванаму. - Вы пiсалi? - Ну я. Я. Я! - зноў раздражнёна, перакасiўшы твар i прыцiснуўшы дзвюма рукамi кепку да грудзей, праскрыпеў Дымар. Маёр падсунуў аркуш да Шыковiча. Кiрыла ўбачыў тую ж запiску начальнiку следчага адзела палiцыi пра Савiча, якую ўжо аднойчы Сербаноўскi паказваў яму. - Ён? - Ён. Паўмесяца адмаўляўся. Не хацеў прызнаваць нiякiх экспертыз. Пакуль не выклiкалi з далёкiх краёў таго, каму адрасавана запiска. Здраднiк сядзеў, панурыўшы галаву, быццам i не слухаў, не чуў, пра што гавораць следчы i гэты, другi, незнаёмы. - Грамадзянiн Дымар, што вы можаце сказаць пра доктара Савiча? - Што я магу сказаць пра Сцяпана Андрэевiча Савiча? - Ён па-жаночы гаротна схiлiў сваю маленькую сiвую галаву набок, пакiваў ёй. - Я магу толькi сказаць, што гэта быў залаты чалавек. Я пятнаццаць гадоў шыў яму касцюмы i палiто. Прымяраў на даму. I заўсёды выходзiў з гэтага дома начаставаны вось так. Дымар правёў далоняй па шыi; дзiўна мянялiся iнтанацыi яго голасу: то ён скрыпеў, як старая асiна, то сыпаў, як гарохам, то цягнуў павольна, з амаль лiрычнай задумлiвасцю. - I вы гатак аддзякавалi яму? - не вытрымаў Кiрыла. Здраднiк закацiў вочы пад лоб, быццам намерваўся прачытаць пакаянную малiтву. - Усё зло ў свеце ад грошай. Хацеў выбiцца ў людзi... - Ён цяжка ўздыхнуў. - На смерцi другiх? Спачатку Кiрыла слухаў спакойна. Больш было прафесiйнай цiкаўнасцi да гэтай быццам выкапанай пачвары, да таго, як ён паводзiць сябе, i наогул да ўсяго працэсу допыту, чым абурэння, гневу. Але калi дайшло да Савiча, калi здраднiк з цынiчным прытворствам пахвалiў нябожчыка, у Кiрылы перавярнула ўсю душу. У яго не было выпрацаванага гадамi спакою Сербаноўскага. Яго прафесiя дазваляла яму даваць волю сваiм пачуццям. Ён адчуваў, як усё мацней i мацней грукае сэрца, аж пачало звiнець у вушах. Ён зняў са стала рукi свае, каб яны былi далей ад цяжкага чарнiльнага прыбора. Мабыць, маёр адчуў, што робiцца з iм, бо сурова сказаў арыштаванаму: