Сэрца на далонi, частка 4
- Пеця! Дружа! Выручай! Перавярнi ўвесь свой архiў. Знайдзi здымкi, на якiх ёсць Гукан. Усе. Ад сорак пятага да нашых дзён. - Навошта яны табе? - Трэба. Вось так трэба! - Ён што, юбiляр? - Юбiляр, лiха на яго! - Працуеш без асечак. А што буду я мець за гэта? Кватэру ён мне заменiць? - Кватэру не гарантую. А дзве бутэлькi каньяку з мяне. Сёння ж, увечары. - Хлусiш. - Я цябе падвёў калi? - Згода. Праз гадзiну будзеш мець усё, што трэба. Падаць у альбоме цi ў папцы? - У папцы. Зося, адчынiўшы дзверы i ўбачыўшы Шыковiча, спалохалася. Нiколi ён яшчэ не прыходзiў адзiн i ў такi час - пасярод дня. I выгляду ў яго такога дзелавiта-нецярплiвага нiколi не было. Дзiўна, але яна чамусьцi з чыста жаночай трывогай падумала пра Антона Кузьмiча: можа, з iм што? З-за тактоўнасцi не спытала, што здарылася. Ветлiва запрасiла: - Калi ласка, Кiрыла Васiльевiч. Распранайцеся. Вы зусiм забылiся на мяне. Антон Кузьмiч учора заглядваў. А вы... Я i не помню ўжо, калi вы былi апошнi раз. "Антон заходзiць адзiн? Без мяне? - у думках здзiвiўся Кiрыла. - Ну i ну! Даведаецца Галя - бедная твая галава будзе, Антоша. Не хопiць у мяне, мiратворца, iмпэту памiрыць вас". - Дзякую, Зося Сцяпанаўна. Я на хвiлiначку. Можа, i распранацца не буду. Ну, добра, добра... Але нi чаю, нi кавы не трэба. Я ж на працы. I да вас я па справе. Ён скiнуў у калiдоры кароткую футравую куртку i з шалiкам на шыi i ў кашлатай андатравай шапцы ўвайшоў у надзвычай утульны пакойчык, у якiм усё было прыбрана руплiвымi рукамi i ўсё ззяла ад снежнага святла, што лiлося праз шырокае акно. Таполi ў квеценi iнею глядзелi ў гэтае акно. А за таполямi вiднелася заснежаная рака з чорнымi кропкамi - "падлёднiкамi", што выседжвалi над палонкамi гадзiнамi. Падаў лёгкi-лёгкi сняжок. Апанаваны вiхурнымi думкамi, Кiрыла, калi iшоў сюды, не бачыў хараства зiмовага дня. А тут, у гэтым дзявочым пакоi, раптам убачыў. I спынiўся, сцiх каля дзвярай, узiраючыся ў акно. На нейкi мiг, на адну хвiлiначку, настала тая расслабленасць, тая лiрычная дабрата, калi раптам хочацца забыцца на ўсе справы, злiцца з прыродай, акунуцца ў яе. Але не такая ў яго справа, каб можна было забыць на яе! Не сядаючы, ён развязаў шнуркi папкi, у якую Чарнавус палажыў дзесяткi два фатаграфiй розных гадоў. - Зося Сцяпанаўна, я хачу паказаць вам некалькi фатаграфiй. Можа, вы пазнаеце каго-небудзь. Гэта мае значэнне для маёй работы. Ён дастаў самы раннi здымак, сорак шостага года, калектыўны - мiтынг у дзень пахавання партызан i падпольшчыкаў у адной брацкай магiле ў гарадскiм скверы. Гукан выступае з невысокай трыбуны. Цi то здымак выцвiў ад часу, цi ў той дзень не хапала святла, але быў ён цьмяны, невыразны, твары другiх людзей расплылiся. Але прамоўца выйшаў лепш за ўсiх. Зося ўзяла здымак, паднесла блiзка да вачэй, хоць блiзарукасцi ў яе Кiрыла раней не прыкмячаў. Яна таксама стаяла каля канапы, блiжэй да акна, уся асветленая ззяннем снегу. I Шыковiч убачыў, як раптам змянiўся яе твар: у адзiн мiг нейкiя рыскi, зморшчынкi быццам памянялiся месцамi цi быццам ценявы зайчык праскочыў па твары знiзу ўгору. Шчака яе, што была павернута да яго, вiдавочна пабялела. Безумоўна, яна пазнала. Шыковiч чакаў. Зося доўга разглядала здымак, але на твары яе больш нiчога не адбiвалася. Нарэшце яна адарвалася ад здымка, перавяла позiрк на Шыковiча i пакiвала галавой: не, нiкога я тут не пазнаю. Кiрыла ледзь не закрычаў ад расчаравання. Выхапiў другi здымак. - А тут? Яна зiрнула, не ўзяўшы здымка ў рукi, i зноў адмоўна пакачала галавой.