Пакуль ён расказваў, а Шыковiч моўчкi слухаў, яны прайшлi колькi разоў па сцежцы да ручая, а потым пайшлi ўздоўж ручая пад дубы. Дубоў тут была вузкая дзялянка, далей пачынаўся бор. I вось тут на мяжы гаю i бору было ў iх абжытае месца, дзе яны амаль штовечар палiлi касцёр. Яны любiлi агонь. Усе любiлi дзецi, жонкi. Часам пяклi бульбу ў прысаку i сала на ражне. Яраш, гаспадарлiвы чалавек, нават змайстраваў тут лавачку. Яны даўно ўжо стаялi каля свайго старога вогнiшча. На зямлi чарнела куча сухога галля. Было такое правiла: удзень дзецi збiралi дровы, увечары палiлi. Але ў мiнулы вечар, вiдаць, касцёр не палiлi: не было "бога агню" - Яраша. У часе паўзы Антон сеў на сваю лавачку, а Шыковiч апусцiўся на каленi, чыркнуў запалку. Весела затрашчала сухое галлё. Водблiскi ўпалi на дрэвы, пазалацiлi сосны i пасерабрылi дубы. На зямлю ляглi няроўныя ценi. А за мяжой святла яшчэ больш згусцiлася цемра. Не ўпершыню начны агонь заварожваў Яраша. Хацелася глядзець, як гуляе, пералiваецца полымя, i маўчаць. Цяпер жаданне памаўчаць зрабiлася асаблiва моцнае. Ён падумаў, што дарэмна паклiкаў Кiрылу. Трэба было прыйсцi сюды аднаму i запалiць гэты цудадзейны агонь. I, напэўна, да ранiцы ўсё прыйшло б у норму. Шыковiч адсунуўся ад агню i лёг на вытаптанай зямлi. Iнтуiтыўна ён адчуваў настрой сябра i, верны слову, цярплiва чакаў. - Ты ведаеш, гэтая жанчына жыве i цяпер. Усё там жа на Падгорнай, у сваiм доме. Калi пасля вызвалення я прыйшоў да яе, яна ўжо ведала, хто я. I ў яе не было нiякiх прэтэнзiй, толькi павага i... збянтэжанасць. Вярнуўся яе сын, iнвалiд, без рукi. Яна жыла радасцю, што сын жывы. Знаёмячы нас, яна сказала, што я вядомы кiраўнiк падполля i што яна таксама аказвала маленькую дапамогу падпольшчыкам. I вельмi была рада, калi я пацвердзiў гэта. Ёй хацелася, каб сын, франтавiк, быў найлепшай думкi пра сваю мацi... Я расказаў Галi пра гэтую жанчыну яшчэ да таго, як мы пажанiлiся. Тады яна змаўчала i сказала, што ўсё разумее... А цяпер упiкае. Шыковiч зразумеў, што ў Антона адбылася сур"ёзная сутычка з жонкай. Але няўжо дзеля таго, каб выказаць гэты свой боль i крыўду, ён рабiў такi доўгi ўступ i экскурс у далёкае мiнулае? Не. Безумоўна, ён мае расказаць нешта большае. Шыковiч сказаў жартам: - Здаецца, ты робiш лiрычнае адступленне ад сюжэтнай лiнii. - Але, - адразу згадзiўся Яраш i на момант задумаўся, мабыць, успамiнаючы, дзе ён адхiлiўся. - Лiзавета Пятроўна, жанчына гэта, гаспадыня мая... яна, мабыць, адчувала нешта i баялася за мяне... А таму любiла, калi я прыходзiў, як пажарнiк, як служачы сур"ёзнай i патрэбнай установы, падвыпiўшы. Але я нiколi яшчэ не прыходзiў вось так - "у дым". Яна смяялася, раздзяваючы мяне, ласкава лаяла... Напаiла квасам. Памыла ногi... Я гэта добра помню... Мне было няёмка i сорамна. Але я iграў ролю п"янага. Трэба было апраўдаць, чаму я не пайшоў на iмянiны. Трэба было праверыць гаспадыню. Жыло ў мяне нейкае iнтуiтыўнае, падказанае бог ведае якiм пачуццём адчуванне, што менавiта ў гэты вечар я выкрыю Лотке, даведаюся, хто мой "прылiпала". Упершыню ў той дзень з"явiлася падазрэнне, што памочнiкам Лотке з"яўляецца гаспадыня... Я "захроп" на ўвесь дом, а сам уважлiва слухаў. I хутка пачуў: "Можна да вас?" "Калi ласка". "Кватарант дома?" "Дома". "Дзе?" "Спiць". "Спiць? Так рана спiць? Ай-яй..." "Выпiў чалавек". "Выпiў? Няўжо выпiў? Ай-яй... Так выпiў, што звалiўся з ног? Такi дуб. Ай-яй". "Гэтая зараза любога звалiць з ног". "Можа, можа". I, мабыць, не паверыўшы гаспадынi, што я дома, чалавек з тоненькiм, далiкатным галаском заглянуў у мой пакой.